Η ΝΕΑΠΟΛΗ
Η Νεάπολη είναι μια ελληνική κωμόπολη, αγροτικό και οικονομικό κέντρο της Επαρχίας Βοΐου, του Νομού Κοζάνης. Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 680 μέτρα, μάλλον στη θέση αρχαίας πόλης. Αρχαίοι τάφοι, αγγεία και άλλα κτερίσματα βεβαιώνουν την ύπαρξη της. Ίσως μάλιστα να πρόκειται για την αρχαία Λεβαία, την οποία ο Ηρόδοτος συνδέει με το γενάρχη των Αργεαδών. Κατά την Τουρκοκρατία ήταν το διοικητικό κέντρο της περιοχής.
Μετονομάστηκε σε κοινότητα Νεαπόλεως στις 11 Σεπτεμβρίου 1928[1]. Η επιτροπή των κατοίκων είχε προτείνει να μετονομαστεί σε «Αλεξάνδρεια». Επίσης πρότειναν «Καλλιθέα» με 7 ψήφους διότι έχει ωραία θέα, τοποθεσία γραφική, ύδατα αρκετά προς στολισμό της κωμοπόλεως. Με ψήφους 6 προτάθηκε «Νέα Ίμερα» διότι το 1/3 των προσφύγων προέρχεται εκ της Ιμέρας του Πόντου.
Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ονομαζόταν "Λειψίστα" και ήταν το Διοικητικό - Στρατιωτικό - Οικονομικό κέντρο της Επαρχίας Ανασελίτσας (Βοΐου), έδρα πολλών Μπέηδων της ευρύτερης περιοχής. Μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1912- '13, κατοικείται από πρόσφυγες.
Σήμερα είναι η πρωτεύουσα του Δήμου Νεάπολης και το γεωγραφικό και οικονομικό κέντρο της επαρχίας Βοΐου. Οι μόνιμοι κάτοικοι είναι 3.000, ενώ το καλοκαίρι φτάνουν τους 4.000.
Η Νεάπολη είναι μια όμορφη κωμόπολη στο κέντρο του Δήμου, με υγιεινό εύκρατο κλίμα και προσφέρεται σαν ορμητήριο για θερινό, αλλά κυρίως για χειμερινό τουρισμό.
Βρίσκεται πάνω στην Εθνική Οδό Κοζάνης - Ιωαννίνων και είναι το οικονομικό και αγροτικό κέντρο της επαρχίας Βοΐου.
Ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει φανταστικά τοπία σε δασώδεις πλαγιές με πλούσια βλάστηση, πλήθος άγριων λουλουδιών και να περπατήσει στις καταπράσινες όχθες του ποταμού Αλιάκμονα. Στο Δ.Δ. Σκαλοχωρίου βρίσκεται η προέκταση του απολιθωμένου δάσους του οικισμού Νόστιμου της Καστοριάς, που αξίζει να το επισκεφτεί κανείς.
Επίσης, υπάρχουν αξιόλογες εκκλησίες, όπου φιλοξενούνται Βυζαντινές εικόνες, ενώ σε μερικούς οικισμούς υπάρχουν μουσειακοί χώροι όπου εκθέτονται διάφορα χρηστικά αντικείμενα και παραδοσιακές στολές παλαιότερων δεκαετιών (Δ.Δ. Χορηγού και Σκαλοχωρίου) και στον οικισμό Καλλιστρατίου το Εκκλησιαστικό μουσείο. Εξίσου αξιόλογα είναι τα πολυάριθμα ξωκλήσια, που υπάρχουν σε κάθε Δ. Διαμέρισμα, καθώς και τα γεφύρια και οι παραδοσιακές βρύσες.
Εκτός των άλλων, ο επισκέπτης μπορεί να παραβρεθεί στις εκδηλώσεις των Πολιτιστικών Συλλόγων ή και να συμμετάσχει ενεργά στις αθλητικές εκδηλώσεις.
Πέρα από αυτά, οι περαστικοί μπορούν να απολαύσουν παραδοσιακά φαγητά, όπως αρνί ψητό, κοκορέτσι, κεμπάπ, φανταστικές πίτες και ντόπια τυριά που είναι χαρακτηρισμένα ως Π.Ο.Π.
Στη Νεάπολη και στους οικισμούς της μπορεί κανείς να φτάσει οδικώς με Ι.Χ. αυτοκίνητο ή με το ΚΤΕΛ της Κοζάνης, αεροπορικώς από Αθήνα ή Θεσσαλονίκη στο αεροδρόμιο της Κοζάνης ή Καστοριάς και μετά οδικώς μέχρι τη Νεάπολη.
Στον τομέα του αθλητισμού, η Νεάπολη έχει να επιδείξει μεγάλη συμμετοχή και διακρίσεις των αθλητών της σε Πανελλαδικό επίπεδο. Υπάρχουν τρεις (3) Αθλητικοί Σύλλογοι στη Νεάπολη:
1. Αθλητικός Σύλλογος ποδοσφαίρου "Αλιάκμων",
2. Φίλαθλος Όμιλος Νεάπολης (Φ.Ο.Ν., μπάσκετ). Ιδρύθηκε το 1989 και έχει εγγεγραμμένα 50 μέλη. Συμμετείχε για πρώτη φορά στο Πρωτάθλημα Β΄ κατηγορίας την περίοδο 1994 - '95, όταν και αναδείχτηκε Πρωταθλητής, και ανέβηκε στην Α΄ κατηγορία, στην οποία αγωνίζεται και σήμερα με πολλές διακρίσεις. Κατά την περίοδο 1995-'98 λειτούργησε ως Ακαδημία Μπάσκετ και για 3 χρόνια συμμετείχε στο Εφηβικό Πρωτάθλημα.
3. Αθλητικός Όμιλος Νεάπολης (Α.Ο.Ν.). Οι 136 εγγεγραμμένοι αθλητές είναι από όλη την περιοχή του Βοΐου. Ο Σύλλογος ιδρύθηκε το 1997 και προπονεί τα μέλη του σε αθλήματα στοίβου, όπου και είχαν Πανελλήνιες διακρίσεις. Σε συνεργασία με το Δήμο Νεάπολης διοργανώνουν κάθε χρόνο αγώνα ανωμάλου δρόμου, ενώ συμμετέχει σε όλα τα Πανελλήνια Πρωταθλήματα Στοίβου.
4. Ακαδημία Ποδοσφαίρου
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνουμε στις Αθλητικές υποδομές, όπως το Δημοτικό Στάδιο (γήπεδο ποδοσφαίρου), όπου διεξάγεται κάθε χρόνο το τουρνουά ποδοσφαίρου, την Αίθουσα Γυμναστικής Γυμνασίου-Λυκείου , γήπεδα καλαθοσφαίρισης, καθώς και δύο γήπεδα 5Χ5 (Νεάπολης, Μολόχας), ενώ αναμένεται η έναρξη των εργασιών για την κατασκευή του Εθνικού Σταδίου Νεάπολης, καθώς και για την κατασκευή γηπέδου αντισφαίρισης.
Η Νεάπολη διαθέτει Παιδικό σταθμό, Νηπιαγωγείο, Σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όλες τις Δημόσιες Υπηρεσίες, Αστυνομικό Τμήμα, Πυροσβεστική Υπηρεσία, Αγρονομείο, 3 Τράπεζες, Ξενοδοχείο, Δημοτική Βιβλιοθήκη, ενώ βρίσκεται υπό κατασκευή το Κλειστό Γυμναστήριο. Δημοτικά σχολεία υπάρχουν και στα Δ. Διαμερίσματα Μολόχας και Τραπεζίτσας.
Επίσης, λειτουργεί Κ.Ε.Γ.Ε., από το οποίο διοργανώνονται σεμινάρια για τους αγρότες της περιοχής, όπως επίσης και Ν.Ε.Λ.Ε., στο οποίο γίνονται σεμινάρια με θέματα εικαστικά, εκμάθησης ξένων γλωσσών και Η/Υ, καθώς και για την ενημέρωση των αγροτών.
Στη Νεάπολη υπάρχει το Συνεταιριστικό Τυροκομείο, όπου παράγονται τυροκομικά προϊόντα Π.Ο.Π. καθώς και άλλα τυροκομεία απ' όπου παράγονται προϊόντα υψηλής ποιότητας.
Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι η γεωργία -με σπουδαιότερες καλλιέργειες αυτές των καπνών και των σιτηρών-, η κτηνοτροφία και το εμπόριο.
Στην πόλη της Νεάπολης είναι ενεργή η συμμετοχή του Εκπολιτιστικού-Εξωραϊστικού και Επιμορφωτικού Συλλόγου Νεάπολης, με τη διοργάνωση διαφόρων μουσικών και χορευτικών εκδηλώσεων, όπως
• ο Πολιτιστικός Αύγουστος, με πλήθος μουσικών και θεατρικών παραστάσεων.
Όμως παρόμοιες εκδηλώσεις γίνονται και στα άλλα Δ. Διαμερίσματα, με πρωτοβουλία των κατά τόπους συλλόγων, όπως:
• οι Αποκριάτικες εκδηλώσεις, με το κάψιμο των «κλαδαριών», πολύ χορό, κέφι και ποτό
• το Τριήμερο του Αγίου Πνεύματος στη Νεάπολη, με εκδηλώσεις από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Νεάπολης
• εκδηλώσεις στην Ι. Μ. Μεταμόρφωσης του Σωτήρος Δρυοβούνου, κατά τις 5 και 6 Αυγούστου
• τριήμερες εκδηλώσεις κατά τον 15αύγουστο στο Σκαλοχώρι
• εκδηλώσεις στη μνήμη των Ποντίων (19η Μαϊου) από την Εύξεινο Λέσχη Ποντίων Βοίου και τον Πολιτιστικό Σύλλογο Μολόχας, καθώς και διήμερο Χορευτικό Φεστιβάλ κατά τα τέλη Ιουλίου, ενώ
• τα τελευταία χρόνια έχει καθιερωθεί ο Ποδηλατικός Γύρος της Νεάπολης, αποτέλεσμα της συνεργασίας του Αθλητικού Συλλόγου στίβου «Αθλητικός Όμιλος Νεάπολης» με το Δήμο Νεάπολης, όπως και οι αγώνες Ανωμάλου δρόμου, με μεγάλη συμμετοχή.
Στα Δ.Δ. Σκαλοχωρίου και Χορηγού υπάρχουν λαογραφικά μουσεία όπου εκθέτονται διάφορα χρηστικά αντικείμενα και ενδυμασίες περασμένων γενεών, ενώ στο εκκλησιαστικό - λαογραφικό μουσείο του Καλλιστρατίου υπάρχουν Ιερά σκεύη καθώς και εκκλησιαστικά βιβλία, που χρονολογούνται από το 1813, μέσα από τα οποία ο επισκέπτης μπορεί να βιώσει ένα μέρος από το παρελθόν της περιοχής.
Αξιόλογες είναι και οι εκκλησίες με αγιογραφίες του 18ου και 19ου αιώνα, αλλά και παλαιότερες, που βρίσκονται σε διάφορα Δ. Διαμερίσματα του Δήμου. Οι κυριότερες είναι:
1. Ι. Ν. Αγίου Γεωργίου Νεάπολης, βυζαντινού ρυθμού που χτίστηκε το 1978
2. Ι. Ν. Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στο Δρυόβουνο. Οικοδομήθηκε το 1101 μ.Χ. και είναι Βυζαντινού ρυθμού. Οι αγιογραφίες του Ναού χρονολογούνται από το 1458 μ.Χ. και ο νάρθηκας από το 1805 μ. Χ.
3. Ι. Ν. Αγίου Μηνά στο Δρυόβουνο. Η χαραγμένη σε πέτρα επιγραφή φανερώνει πως ο Ναός υπάρχει από το 1509 μ. Χ.
4. Ι. Ν. Αγίου Νικολάου στον Πολύλακκο, από το 1911
5. Ι. Ν. Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στη Μολόχα. Ξαναχτίστηκε το 1991 στο λόφο «Καλόγερο», όπου ήταν τα θεμέλια του παλιού μοναστηριού.
6. Ι. Ν. Αγίου Δημητρίου Μολόχας, που είναι και ο Πολιούχος. Η εκκλησία χτίστηκε περί τα τέλη της Τουρκοκρατίας (1923), όταν μερικοί από τους κατοίκους γκρέμισαν το τζαμί των Τούρκων.
7. Ι. Ν. Αγίας Παρασκευής Μολόχας, χτίστηκε το 1985 στα θεμέλια παλιού Ιερού , όταν οι κάτοικοι βρήκαν την πέτρα της Αγίας Τράπεζας.
8. Ι. Ν. Αγίας Παρασκευής Λευκοθέας, χρονολογείται από το 1680.
9. Ι. Ν. Αγίου Δημητρίου Ασπρούλας. Χτίστηκε πριν το 1500 και οι εικόνες του είναι από τον 16ο αιώνα.
10. Ι. Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Βελανιδιά, από το 1886.
Επίσης, στο Δ.Δ. Σκαλοχωρίου βρίσκεται μέρος από το απολιθωμένο δάσος του Νόστιμου Ν. Καστοριάς, ενώ στο Δ.Δ. Μεσολόγγου υπάρχει παλιό κάστρο, γνωστό ως «Παλιόκαστρο», το οποίο διέπεται από θρύλους και παραδόσεις.
Στη Νεάπολη είναι επισκέψιμο το Συνεταιριστικό Τυροκομείο, όπου παράγονται τυροκομικά προϊόντα υψηλής ποιότητας, ενώ στην παραποτάμια περιοχή « Νησί », ένα χιλιόμετρο πριν την πόλη της Νεάπολης, υπάρχει ο χώρος αναψυχής με γήπεδο ποδοσφαίρου, ψησταριές και κιόσκια, όπου δίνεται η ευκαιρία στον επισκεφτεί να ψήσει ακόμη και να κατασκηνώσει, απολαμβάνοντας καθαρό αέρα με θέα τον ποταμό Αλιάκμονα.
Για αυτούς που θα θελήσουν να διανυκτερεύσουν στη Νεάπολη, υπάρχει το Ξενοδοχείο «Γαλήνη», με δυνατότητα φιλοξενίας τουλάχιστον 50 ατόμων, ενώ για φαγητό μπορούν να απολαύσουν παραδοσιακά φαγητά, ψητό αρνί, κοκορέτσι και φανταστικές πίτες.
Ο επισκέπτης διασχίζοντας το Δήμο μας μπορεί να απολαύσει φανταστικά τοπία σε δασώδεις πλαγιές με πλούσια βλάστηση, πλήθος άγριων λουλουδιών και να περπατήσει στις καταπράσινες όχθες του ποταμού Αλιάκμονα.
Στη Νεάπολη και στους οικισμούς της μπορεί κανείς να φτάσει οδικώς με Ι.Χ. αυτοκίνητο ή με το Κ.Τ.Ε.Λ. της Κοζάνης, αεροπορικώς από την Αθήνα ή Θεσσαλονίκη στο αεροδρόμιο της Κοζάνης ή Καστοριάς και μετά οδικώς μέχρι τη Νεάπολη.
.
