Πόσοι, λοιπόν, από αυτούς που «διάβασαν» το παρελθόν και από αυτούς που «αποστήθισαν» δύο-τρία ρητά ή και αναλύσεις των φιλοσόφων μπόρεσαν να κατανοήσουν τα λάθη της εκάστοτε χώρας ή και πολιτείας; Πόσοι μπόρεσαν να κατανοήσουν τον Σωκράτη κι εν συνεχεία τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη; Πόσοι εξέτασαν την ιδεατή πολιτεία του Πλάτωνα και πώς την εξέλαβαν; Πόσοι κατανόησαν την τελεολογική θεώρηση του Αριστοτέλη;
Μιλώντας βεβαίως για τους συγκεκριμένους φιλοσόφους είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε πως οι απόψεις τους αναφέρονται με βάση τα δικά τους ( εκείνης της εποχής ) πολιτεύματα και δεν επιτυγχάνεται σε καμία περίπτωση η ισόβαθμη σύγκριση των θεωριών τους με τη δική μας εποχή, ούτε κοινωνικά αλλά ούτε και πολιτικά. Μπορούμε όμως με βάση την αντίληψή μας αλλά και την διεξοδική μελέτη των κειμένων να επισημάνουμε τα σημαντικότερα στοιχεία και να τα θέσουμε ως «ξυπνητήρι» για τους χαλεπούς ημέτερους καιρούς.
Ο Αριστοτέλης όντας φιλόσοφος στηριζόμενος σε πιο γενικές μεταφυσικές και ηθικές θεωρίες, υποστηρίζει πως η βασικότερη κοινωνική μονάδα είναι η "οικογένεια", καθώς αυτή είναι που επιτυγχάνει και τη διαιώνιση του είδους αλλά και την ικανοποίηση αναγκών μεταξύ των μελών. Οι περισσότερες οικογένειες απαρτίζουν τη λεγόμενη "κώμη". Ο Αριστοτέλης, λοιπόν, μπορεί την "οικογένεια" και την "κόμη" να τις θεωρεί βασικές κοινωνικές μονάδες αλλά επιτυγχάνουν μόνο το σκοπό του ζεῖν. Εννοώντας πως η θεωρία της ευδαιμονίας δε στηρίζεται μόνο σε αυτούς τους δύο κοινωνικούς πυλώνες. Η "πόλη" όμως είναι ο τελικός σκοπός της ύπαρξης της οικογένειας και της κώμης[1]. H πόλη είναι σε θέση να εξασφαλίσει μεν την αυτάρκεια αλλά και την ικανοποίηση των αναγκών αλλά δε, περιλαμβάνει πιο σημαντικά στοιχεία για την «τέλεια» πόλη ( ή και κοινωνία ), ένα από αυτά τα στοιχεία είναι η ικανοποίηση της επιθυμίας για ευζωία, η οποία περιλαμβάνει την ηθική και την πνευματική δραστηριότητα[2].
Καθώς ο Αριστοτέλης περιγράφει την αρχή της λειτουργίας μίας πόλης τη θεωρεί φυσικό δημιούργημα. Εξετάζοντας τη διάρθρωση της πόλης, θέτοντας ως αφετηρία τη μικρότερη μονάδα και καταλήγοντας στη μεγαλύτερη μονάδα οδηγείται στο σημείο να εξετάσει τις σχέσεις εξουσίας ανάμεσα στα μέλη της βασικής κοινωνικής μονάδας, την οικογένεια και προχωράει ακόμα περισσότερο για το θέμα του πλούτου[3].
Επομένως, το πιο σημαντικό συμπέρασμα είναι ότι ο Αριστοτέλης καταλήγει να θεωρεί την "οικογένεια" το βασικότερο στοιχείο για την κοινωνία. Η σημερινή πολιτική όμως απομακρύνει από την ατζέντα της την οικογένεια και θέτει άλλους βασικότερους στόχους. Δεν έχουν υπόψιν τους, όμως, πως η οικονομία, η κοινωνία και ο πολιτισμός ξεκινούν από αυτήν.
Τα περιοριστικά μέτρα που θέτουν στους μισθούς, στις συντάξεις και το βασικότερο στην υγεία δείχνει το κεφαλαιοκρατικό σύστημα της Ελλάδας και των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών. Ο κόσμος μουδιάζει, παγώνει κάτω από τις συνεχείς πιέσεις και ο κοινωνικός ιστός αρχίζει να φθείρεται με αποτέλεσμα να καταπατηθεί ο πολιτισμός και οι "κώμες".
Γαρούφος Π. Απόστολος