Βλάχικο τσάμικο από Νάματα Κοζάνης Μακεδονία
Τα Νάματα είναι ένα ορεινό χωριό του νομού Κοζάνης που βρίσκεται χτισμένο σε υψόμετρο 1287 μέτρων ακριβώς κάτω απο την κορυφή του Ασκίου ή Σινιάτσικου,και είναι πρώην διαμέρισμα του δήμου Ασκίου. Σήμερα με την εφαρμογή του Σχεδίου ¨Καλλικράτης¨εντάσσεται στον καινούριο δήμο Βοΐου.
Το χωρίο χτίστηκε κατά την διάρκεια του 17ου αιώνα απο πρόσφυγες απο την Μοσχόπολη,την Φούρκα,την Ζέρμα,την Πυρσόγιαννη και τον Τσιούργιακα,οι οποίοι καταδιώχθησαν από τους Τούρκους,και παλαιότερα το χωριό ονομάζονταν "Πιπιλίτσα'.
Το όνομα Νάματα δόθηκε στο χωριό απο τα άφθονα πηγαία νερά που αναβλύζουν στην περιοχή,και εδώ αναβιώνουν πολλά έθιμα,με κορύφωμα τον τρανό χορό του Δεκαπενταύγουστου.
Μια και αναφερθήκαμε στον Τρανό Χορό που χορεύουν στα Νάματα παραθέτουμε
ένα κείμενο με λίγα λόγια για τον τρανό χορό
''Ο Τρανός Χορός είναι χορός τελετουργικός , αργός, απλός αλλά συνάμα μεγαλοπρεπής και περήφανος, αρχέγονα Ελληνικός, κρατά άσβεστη στο χρόνο τη μνήμη, μεταφέροντας από γενιά σε γενιά, τις μνήμες της κοινότητας, τους θρύλους και τις δοξασίες, τα ήθη και τα έθιμα των Βλάχων.
Ο Τρανός χορός λαμβάνει χώρα στο « μεσοχώρι», στις αυλές των εκκλησιών, η σε άλλες επιλεγμένες τοποθεσίες τα « πατώματα» - « Πάντι η Βουλάγκα» . Σε αυτόν τον χώρο οι άγραφοι κανόνες καθορίζουν τα θέματα και τις διαδικασίες σύμφωνα με τις οποίες τα άτομα εντάσσονται στο ενιαίο χορευτικό σύνολο. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι άγραφοι αυτοί κανόνες τηρούνται με θρησκευτική ευλάβεια. απ΄ όλους. Μπροστά μπαίνει πάντα η ομάδα των ηλικιωμένων με κορυφαίο το γηραιότερο. Ακολουθούν οι μεσήλικες και κατόπιν οι νεώτεροι και τα παλικάρια Ακολουθούν οι γυναίκες με την ίδια αυστηρή σειρά. Έτσι σχηματίζεται ένας τεράστιος κύκλος «με μία κεφαλή» Στο μέσον του κύκλου εποπτεύει ο τελετάρχης, πρόσωπο σεβαστό και ως εκ τούτου αποδεκτό από όλη την κοινωνική ομάδα, ο οποίος συντονίζει τον χορό , δίνει τον τόνο, και ρυθμίζει κάθε λεπτομέρεια του.
Το τραγούδι αρχίζει από τον κορυφαίο και επαναλαμβάνεται ρυθμικά από τις υπόλοιπες ομάδες. Τα τραγούδια ποικίλουν κατά περιοχή, μπορούν να καταταγούν σε λυρικά, ερωτικά, ιστορικά, ηρωικά και κλέφτικα , είναι δε πότε Βλαχόφωνα και πότε Ελληνόφωνα.
Παλιότερα η σειρά του Τρανού Χορού καθορίζονταν από την κοινωνική σύνθεση του χωριού. Μπροστά χόρευε η εύπορη τάξη των εμπόρων, ακολουθούσαν οι βιοτέχνες και μετά οι κτηνοτρόφοι με τις άσπρες φουστανέλες τους, και τέλος έκλειναν τον κύκλο οι αγωγιάτες με τις μαύρες τους φουστανέλες.
Κωνσταντίνος Αδάμ
Διευθυντής Σχολείου 2ης Ευκαιρίας Καστοριάς - Πρόεδρος της Π.Ο.Π.Σ. Βλάχων''
''Τρανός Χορός(παραδοσιακό)με το συγκρότημα του Νίκου Αδαμόπουλου απο το Καλονέρι''
